Morza polskie skupiają się wokół Morza Bałtyckiego, które jest jedynym morzem, nad którym leży Polska. Ten akwen charakteryzuje się unikalnymi właściwościami fizycznymi, hydrologicznymi i środowiskowymi, determinującymi jego rolę i znaczenie zarówno w gospodarce, jak i środowisku naturalnym kraju [1][3].
Charakterystyka Morza Bałtyckiego
Morze Bałtyckie to morze śródlądowe, zwane także śródziemnym, otoczone jest lądem z niemal wszystkich stron i posiada bardzo ograniczone połączenie z oceanem światowym przez Cieśniny Duńskie [1][3]. Takie ukształtowanie powoduje, że wymiana wód z Oceanem Atlantyckim jest niewielka. Różni się ono od typowych mórz otwartych minimalnymi pływami, które w Bałtyku osiągają zaledwie kilkadziesiąt centymetrów [1]. Kolejną cechą jest znacznie niższe zasolenie – średnio około 7‰, co w porównaniu do typowego zasolenia mórz oceanicznych (ok. 35‰) jest wartością wyjątkowo niską [1][3].
Powierzchnia Morza Bałtyckiego wynosi około 415 tysięcy km², co stanowi obszar znacznie przekraczający powierzchnię Polski [3]. Bałtyk jest morzem stosunkowo płytkim – średnia głębokość to około 52 m, a najgłębsze miejsce ma 459 m [1][3].
Geneza i rozwój Bałtyku
Morze Bałtyckie jest uznawane za najmłodsze morze w Europie – powstało w wyniku cofania się lądolodu skandynawskiego i ocieplenia klimatu około 3–4 tysiące lat temu [3][4]. Początki Bałtyku sięgają okresu zlodowaceń sprzed około 14–10 tysięcy lat, gdy następowały różne fazy jego rozwoju, takie jak istnienie jeziora lodowego, morza yoldiowego czy morza limnea [4]. Procesy te miały decydujący wpływ na obecny układ dna, głębokości i różnorodne warunki hydrologiczne.
Obecna hydrologia Bałtyku kształtowana jest przez ograniczony dopływ wód oceanicznych przez cieśniny, przez co morze to określa się czasem jako półzamknięte. Mała wymiana wód powoduje specyficzne warunki ekologiczne – niskie zasolenie, sezonowe zlodzenie oraz małe parowanie [1][4].
Główne cechy wyróżniające Bałtyk
Bałtyk wyróżnia się wieloma charakterystycznymi cechami fizyczno-geograficznymi:
- Powierzchnia – 415 000 km²
- Średnia głębokość – 52 m, maksymalnie – 459 m
- Średnie zasolenie – 7‰
- Zlewisko – sięga 1,7 mln km² w dorzeczu
- Długość akwenu – ok. 1300 km
- Okres zlodzenia na wybrzeżu polskim trwa przeciętnie 90 dni w ciągu zimy
W Bałtyku występują słabo zaznaczone prądy morskie – zwłaszcza prąd słony, niosący wody Morza Północnego. Te prądy ograniczają stagnację wód i częściowo je oczyszczają [4]. Pozostałe mechanizmy, jak fale czy pływy, odznaczają się niewielką siłą w porównaniu do oceanów światowych [1][3].
Wyjątkowość wybrzeży i ekosystemów
Wybrzeże polskiego Bałtyku cechuje się obecnością licznych mierzei oraz dynamicznym ukształtowaniem terenu. Są one efektem transportu osadów przez prądy przybrzeżne [3]. Niskie zasolenie wody wymusza przystosowanie fauny i flory do warunków środowiskowych pomiędzy typowo słonowodnymi i słodkowodnymi, co czyni Bałtyk akwenem o bardzo specyficznym układzie gatunkowym [1][3].
Ekosystemy Morza Bałtyckiego są wrażliwe na zmiany środowiskowe. Graniczna wymiana wody i niewielkie zasolenie powodują, że ekosystemy są podatne na zanieczyszczenia i eutrofizację, a ich ochrona jest przedmiotem międzynarodowej współpracy państw regionu [3].
Rola Bałtyku w gospodarce i znaczenie dla Polski
Dla Polski Bałtyk stanowi kluczowe „okno na świat”. Akwen ten umożliwia dostęp do światowych szlaków morskich oraz obsługuje porty, transport, handel i turystykę [1]. Dynamiczny rozwój portów i infrastruktury transportowej jest istotnym czynnikiem rozwoju gospodarczego regionu północnej Polski.
Równie ważna jest funkcja przyrodnicza Morza Bałtyckiego jako unikalnego rezerwuaru ekosystemowego. Bałtyk kształtuje również lokalny klimat, łagodząc zimy i nawilżając powietrze na wybrzeżu [1].
Znaczenie Bałtyku wzmacnia fakt, że współpraca międzynarodowa w zakresie ochrony środowiska i korzystania z jego zasobów staje się coraz istotniejsza. Ekosystem ten jest bowiem wspólnym dobrem wszystkich państw basenu Morza Bałtyckiego, co nakłada na nie specyficzne zobowiązania ekologiczne, gospodarcze i polityczne [3].
Podsumowanie – morza polskie i ich wyróżniki
W świetle powyższych informacji, jedynym morzem polskim jest Morze Bałtyckie. Jego odmienne od oceanów cechy – niskie zasolenie, ograniczona wymiana wód, geneza lodowcowa, mierzejowe wybrzeża i wysoka podatność ekosystemów na zmiany – powodują, że jest ono jedynym w swoim rodzaju obiektem geograficznym o strategicznym znaczeniu dla Polski pod względem gospodarczym, środowiskowym i międzynarodowym [1][3][4].
Źródła:
- [1] https://geografia24.pl/polska-nad-morzem-baltyckim/
- [2] https://pl.wikipedia.org/wiki/Morze
- [3] https://www.na6.pl/geografia/charakterystyka-morza-baltyckiego
- [4] https://www.geografia24.eu/geo_2023a_dane_pr_3/303_1_zroznicowanie_srodowiska_przyrodniczego/r3_1_08a.pdf
Nasza-Kwatera.pl to więcej niż portal noclegowy – to Twój osobisty przewodnik po świecie sprawdzonych miejsc noclegowych w Polsce. Łączymy pasję do podróżowania z ekspercką wiedzą, by pomóc Ci znaleźć idealne miejsce na wypoczynek. Prezentujemy starannie wyselekcjonowane hotele, pensjonaty, apartamenty i domki letniskowe, uzupełniając je o praktyczne porady i inspirujące treści o regionach turystycznych. Wierzymy, że wakacje zaczynają się od noclegu, dlatego dbamy o to, by każda rekomendowana przez nas kwatera spełniała najwyższe standardy jakości.